#103: "A good problem to have"
Tự nhiên nghĩ hơi nhiều?
Hế luuu!
Bạn vẫn khỏe chứ? Tuần vừa rồi của bạn thế nào?
Dạo này công việc có nhiều căng thẳng nên mình hay tìm đến âm nhạc, mà nghe riết mấy cái Mix của Spotify cũng chán. Nên mình muốn xin tham khảo ý kiến của các bạn một chút :”>
Bạn hay nghe nhạc/playlist gì để:
Lên dây cót tinh thần vào buổi sáng trước khi đi học/đi làm?
Làm việc trí não, cần sự tập trung cao trong khoảng 2-3 tiếng?
Cảm ơn bạn rất rất nhiều!
—
I.
Hôm vừa rồi trong lớp dạy viết, có một học sinh hỏi mình thế này:
"Em gặp vấn đề là bài viết của em phải (rất) dài mới đủ ý. Vậy em phải làm sao?"
(Để bạn hiểu rõ hơn thì em ấy hỏi như vậy khi mà nội dung bài giảng đang nói về việc viết các nội dung ngắn cho một số đối tượng độc giả nhất định)
Không ngần ngại, mình trả lời luôn.
"Vấn đề của em thực tế lại là một vấn đề rất tốt để có. It's a good problem to have"
Sau đó, mình liệt kê những lợi ích của việc viết content dài. Đầu tiên, khi có content dài, bạn có thể chia nhỏ làm nhiều bài và thế là sẽ không thiếu tài nguyên để đăng đều đặn. Tiếp theo, viết content theo kiểu chuỗi bài như vậy thì độc giả sẽ rất đón đợi những phần tiếp theo, kiểu như một tập Harry Potter ngày xưa được in lên tận 10-12 quyển mới hết ấy. Vậy thì rõ ràng đó không phải là vấn đề to tát tới mức bạn phải lo lắng!
II.
Tuần trước mình mới nói chuyện với A. (người Sing) về chủ đề giáo dục. Mình hỏi A rằng nếu được chọn thì mày sẽ cho con học ở Sing hay học ở Mỹ.
Mình hỏi như vậy vì tối hôm trước mình vừa mới xem một video nói về sự cạnh tranh kinh hoàng của nền giáo dục Singapore, trong đó có đoạn nói về lịch học dày đặc của một em nhỏ 12 tuổi (cỡ lớp 6 ở Việt Nam). Không chỉ học trên trường, bạn nhỏ còn phải đi học thêm và học cả các môn nghệ thuật. Cứ nghĩ tới việc hồi lớp 6 mình vẫn còn mải mê chat chit Yahoo và ganh đua làm báo tường với mấy đứa khác mà cảm thấy nền giáo dục ở Sing đáng sợ thật sự. Vì vậy, mình kì vọng chữ Singapore không nằm trong câu trả lời từ A.
Trước sự bất ngờ của mình, A. nói rằng bạn sẽ cho con học hết high school ở Sing trước khi đưa con sang Mỹ.
A. nói rằng bạn hiểu sự cạnh tranh khốc liệt của nền giáo dục nước nhà, nhưng:
"The competition will teach the kid to be hard working. And in Singapore, hard work is everything"
(Dịch: Sự cạnh tranh sẽ dạy cho đứa trẻ biết chăm chỉ hơn. Và ở Singapore, sự chăm chỉ là quan trọng nhất)
Theo góc nhìn của mình, sự cạnh tranh từ sớm là một vấn đề với trẻ nhỏ. Nhưng với A., nó là "a good problem to have".
III.
Nếu nhìn rộng ra, vấn đề của người này có thể chẳng là gì cả trong mắt người kia. Người nghèo thì than thiếu tiền. Người giàu thì đau đầu vì không biết phải đầu tư vào đâu. Mấy bạn học yếu thì chỉ mong lên tiên tiến. Mấy bạn học giỏi thì cạnh tranh nhau từng 0.1 một, lại còn suốt ngày than vãn vì "không làm được câu cuối trong đề toán cuối kì" (?? :D ??)
Chẳng thế mà trong tiếng Anh có câu: "One man's meat is another man's poison"
Nếu mình là con của A., chắc là mình sẽ rất căng thẳng và mệt mỏi và giận bố mình vì suốt ngày bắt ép mình học thêm đến mức không có thời gian ngủ. Nhưng rõ ràng, từ góc độ của A., bạn đang làm một điều đúng đắn cho con.
Vậy thì...
Nếu mình là bạn học sinh gặp vấn đề "Bài viết lúc nào cũng phải dài mới đủ ý", mình sẽ cảm thấy như thế nào khi câu trả lời đầu tiên từ người giáo viên của mình có thể được dịch ra là "Đấy không phải là một vấn đề đâu"?
Tội lỗi? Vì mình lăn tăn một vấn đề không đáng có.
Buồn? Vì vấn đề làm mình nhức nhối lại bị coi nhẹ.
Lạc lõng? Vì không tìm được sự đồng cảm.
Chẳng phải khi mình coi nhẹ vấn đề của bạn, thì mình gần như đang phủ nhận toàn bộ điều kiện, hoàn cảnh, kiến thức của bạn học sinh này - những thứ dẫn tới việc "bạn chỉ có thể viết dài mới đủ ý" được sao?
Rõ là mình đang hơi suy nghĩ nhiều quá (nhỉ?). Có thể bạn học sinh này không hề có những cảm xúc tiêu cực trên và biết đâu còn cảm thấy nhẹ nhõm vì mình đang sở hữu một vấn đề mà người khác ao ước được có?
Well, có thể lắm. Mà cũng có thể không lắm. Nếu bạn học sinh là một người nhạy cảm, có lẽ đây là lần cuối bạn chia sẻ vấn đề này một cách công khai trên lớp. Overthinking thì chẳng bao giờ nghĩ ra được viễn cảnh tốt cả, đúng không?
"A good problem to have".
Dù nó "good" tới đâu thì "problem" vẫn là "problem".
"Good" mô tả suy nghĩ của người nói (mình), nhưng "Problem" mô tả tình trạng của người nghe (bạn học sinh). Mình đang áp đặt góc nhìn của mình lên một vấn đề của người khác, một vấn đề mà, đúng, mình đã trải qua và đã rất khổ sở, nhưng mình chắc chắn không thể hiểu được nó một cách sâu sắc như bạn ấy được.
Biết đâu công việc hiện tại của bạn không cho phép bạn viết dài thì sao? Biết đâu bạn đang phải chăm 2 đứa con và chỉ tới 11h đêm bạn mới có thể bắt đầu ngồi vào bàn làm việc thì sao (đây là một giả thuyết nghe có vẻ hơi khó xảy ra nhưng thực tế là trong lớp của mình có tới hai người nằm trong độ tuổi này - 1 trong số đó thực sự có 2 người con)
IV.
Mình nghĩ rằng với cương vị của người đi dạy, bên cạnh việc truyền đạt kiến thức, để ý tới cảm xúc của học viên là một trách nhiệm cực kì lớn.
Mà thực ra, chẳng phải mỗi giáo viên. Một người bạn. Một người chồng/vợ. Chỉ cần được một ai đó chia sẻ vấn đề của cá nhân họ thì dù mình có là ai trong cái cuộc đời này, có bao nhiêu tiền trong tài khoản, có danh hiệu gì ở công ty, mình nghiễm nhiên trở thành một người quan trọng. Khi đó, cách mình phản hồi lại vấn đề kia sẽ mang một ý nghĩa lớn hơn những gì mình nghĩ.
Mình viết thế này chẳng để khuyên nhủ bạn điều gì. Suy cho cùng, giao tiếp phải có chút cảm xúc thì mới vui, mới "flow" mà. Đây chỉ là một vài (hơi nhiều) suy diễn của mình về cảm xúc mà một người có thể có khi nghe được câu "a good problem to have" mà thôi. Có thể một lúc nào đó chúng ta sẽ gặp mình ở trong vị thế của bạn học sinh kia, và cảm thấy hơi phật ý một tí.
Khi đó, hi vọng bạn có thể để dành một chút dung thứ cho người kia khi họ nói như vậy. Dù sao, họ cũng chỉ đang cố gắng giúp chúng ta, chỉ là hơi sai cách một xíu mà thôi.
Thôi, tự kiểm điểm đủ rồi, mục tiêu từ giờ tới hết hóa học là sẽ không phạm phải sai lầm như thế nữa!
Lá thư hôm nay xin được kết thúc tại đây ^^ Như thường lệ, nếu có điều gì newsletter này làm bạn suy nghĩ, hoặc nếu mình có thể làm gì để cải thiện, đừng ngần ngại reply email này và chia sẻ với mình nhé, hoàn toàn riêng tư ✌️
Chúc bạn một buổi tối chủ nhật thư giãn và tuần sau thật nhiều năng lượng nhé!
Thân,
Tuấn Mon
Your friend would put his child in Singapore knowing that child will face hardships, just like how the father did (I'm assuming your friend is a male). He didn't do it with no good reasons, he did it with good intentions: a hope that his son will be resilient.
You gave your student a comment saying their problem is/will be a good thing as you also faced it in the past. You said it with good intentions. You know it will get better in the future thanks to your experiences.
Both situations have good intentions with a realistic view and a vision for a better future.
It makes me think about Hoc Sinh Truong Chuyen. A lot of students didn't make it trying to get in. A lot of students made it and are grateful towards their parents for the rest of their life.
Point is, it was with good intentions. But same words or same actions could land differently on different people.
That's something you can't control.
You may think saying that sentence about 'problem' is dismissing your student's struggle. But you're not.
Anw, you're such a decent human being for thinking so much about this lol.
Chia sẻ của anh giúp em có cơ hội nhìn nhận lại về những lần mình đưa ra quan điểm cũng như khi một ai đó chia sẻ vấn đề của họ với em, nhiều lúc mình bị áp đặt ý kiến của mình một cách vô thức, nói xong mới thấy cấn cấn. Em cảm ơn bài blog này của anh ạ, giúp em thêm 1 tip để cuộc sống này chill hơn cho bản thân và cả những người xung quanh :3