#125: Công việc hoàn thành, suy nghĩ hoàn hảo
Bài học lớn nhất trong 5 năm đầu sự nghiệp
Yo wassup!
Bạn có khoẻ không? Tuần vừa rồi của bạn thế nào?
Lúc viết lá thư này mình chợt nhận ra là đã gần hết tháng 4 rồi đấy. Mới hôm nào còn ăn Tết ở Việt Nam. Thời gian trôi qua nhanh quá. Mà sao càng gần 30 tuổi càng thấy nó nhanh nhỉ? Mấy năm đầu sau đại học cảm giác nó lâu lâu lâu gì đâu. Mà cuộc sống bây giờ nó còn chậm và ít biến động hơn hồi đấy nữa chứ.
Bạn có thấy vậy không?
Công việc hoàn thành, suy nghĩ hoàn hảo
Tóm tắt:
Sự chỉn chu là bàn đạp tuyệt vời trong những năm đầu sự nghiệp
Tuy nhiên khi bạn đã “tốt nghiệp” những level đầu tiên trong công việc, bạn cần nhiều hơn là sự chỉn chu để thăng tiến
Trong các môi trường có tốc độ làm việc cao, chiến lược hợp lý là dành thật nhiều thời gian để suy nghĩ, còn phần trình bày thì miễn hiểu là được
I.
Mình có một thói quen khi làm việc, đó là mọi thứ mình "sản xuất" ra như slides, doc, excel, đều phải được làm thật chỉn chu và tỉ mỉ. Dù là văn bản đó chỉ để dùng để làm việc giữa các team nội bộ (không bị trưng ra cho khách), hoặc đơn giản là để bàn luận ý tưởng trước khi trình lên các sếp lớn, mình vẫn luôn đảm bảo nó phải được căn chỉnh lề lối gọn gàng, in hoa in đậm các kiểu, đôi khi dùng mấy công cụ như Notion thì thậm chí còn phải chọn format xịn xò (vd: database), tạo liên kết...
Trong những năm đầu sự nghiệp, thói quen này đã giúp mình có một "brand" rất chuyên nghiệp ("Em mới ra trường mà làm việc chuẩn chỉnh quá!"). Mình nhanh chóng được thăng chức và tăng lương.
Mình mang thói quen này sang Singapore, với mục tiêu sẽ làm loá mắt các công ty ngoại quốc bởi sự chỉnh tề (^^)
Mình đã sai, mình đã vật lộn rất nhiều, và mình nhận ra rằng cái sự "chỉnh tề" mà mình nghĩ sẽ giúp cho mình xưng hùng bá nơi đảo quốc lại chính là chướng ngại vật lớn nhất để mình chạm vào nấc tiếp theo của sự nghiệp.
Lol, stupid Tuấn Mon.
II.
2 năm đầu ở công ty S tại Singapore là một thời kì khó khăn.
Ngành mới, sản phẩm mới, quy trình phát triển product cũng khác hẳn so với hồi ở Việt Nam. Cộng thêm việc mình có một người sếp cực giỏi, nên gần như bất cứ cái gì mình trình bày cho sếp, tệ nhẹ thì nhận rất nhiều feedback gay gắt, tệ nhiều thì phải đập đi làm lại toàn bộ.
Sự chỉn chu lúc này là một con dao hai lưỡi. Nó làm cho mình trông nghiêm túc đấy, nhưng vì mình mất nhiều thời gian vào nó quá, nên thành ra không có thời gian để suy nghĩ sâu sắc hơn vào công việc.
Thêm vào đó, nhiều khi mình lỡ trình bày cái gì đó theo một outline và bố cục định sẵn rồi, rất khó để nhét thêm phần sửa-dựa-trên-feedback-của-sếp vào mà giữ được độ mạch lạc và nhất quán của toàn bộ tài liệu. Thế là, again, đập đi làm lại.
Bạn có thể nghĩ: nếu biết thế thì đừng chỉn chu nữa, dành thời gian nghĩ đi là xong. Đúng, nhưng nói thì dễ hơn làm.
Thứ nhất, sự chỉn chu đã là một thói quen. Nhìn thấy một slide có 2 font chữ là mình thấy siêuuu khó chịu. Các thành phần ở trong slide mà dày quá, hoặc không được sắp xếp cách đều nhau, hoặc chưa được trình bày dễ hiểu, là mình cũng quạu. Thế nên bảo là ở thời điểm đấy tự mình tách ra khỏi sự quạu của bản thân để nhắc nhở rằng mình chưa suy nghĩ thấu đáo về công việc, là khó.
Thứ hai, suy nghĩ sâu sắc cũng là một kĩ năng cần phải luyện tập, chứ không phải một công tắc bật tắt là xong. Tập trung - dồn hết ánh nhìn và suy nghĩ - vào một công việc và không bị xao nhãng bởi thứ gì đó, thì dễ. Nhưng sự tập trung là không đủ: sự quan tâm mới là thứ giúp một người tính toán đến những rủi ro có thể xảy ra nếu họ đưa một tính năng mới ra thị trường. Cũng giống như việc, chúng ta sẽ chẳng mảy may lăn tăn khi mua một cái bánh, nhưng nếu đó là một đôi giày hay một chiếc laptop, bạn sẽ cần tính xem mình sẽ dùng vào những dịp nào, tính năng gì là quan trọng, lỡ dính nước có bảo hành không - bởi vì hai vật phẩm này mắc hơn, và ai mà chả quan tâm tới tiền :)
#88: Focus is not even enough
I've always been curious about the stock market. Almost all of my friends talk about i…
Đôi khi, mình còn bị sếp nhắc nhở là đừng có trình bày mọi thứ perfect quá, vì sếp biết mình mất nhiều thời gian vào đó. Dĩ nhiên, đây là lời nhắc kép, đằng sau nó là một lời nhắc lớn hơn: Suy nghĩ cho kĩ đi emmei.
III.
Sang công ty M, sự chỉn chu thậm chí còn ít không gian hơn nữa. Mặc dù (hoặc bởi vì) là một trong những công ty công nghệ lớn nhất thế giới, tốc độ trao đổi và quyết định thông tin ở đây nhanh kinh khủng.
Mình đã trực tiếp nhìn thấy sếp, người đã làm ở đây gần 10 năm, bước vào một phòng họp với rất nhiều team Product mũi nhọn của công ty, chỉ với một cái slide đúng kiểu "đọc và hiểu được là được" - hoàn thành trước buổi họp 5 phút.
Ở đây, thâm niên và chức vụ có thể là một tấm khiên sếp mình sử dụng để không cần phải quá cầu kì về hình thức, nhưng (!) nếu cùng nhìn vào nội dung buổi họp, chúng ta sẽ nghĩ rằng hai điều này không đóng góp gì cả. Sếp mình đang cố gắng thuyết phục các lead team khác để thực hiện một số dự án mới. Chứ không phải sếp mình đang training hay thông báo gì cả.
Mình cũng từng xem slide của sếp của sếp. Thậm chí còn xấu hơn. Xấu, chứ không phải đơn giản nha.
Vì tốc độ làm việc nhanh, và con người ở công ty M toàn quái vật, nên nếu những gì mình đưa ra chỉ đẹp, mình chắc chắn sẽ bị luộc bởi siêu nhiều lời nhận xét. Tất cả các doc để bàn luận trong mọi cuộc họp đều là Google Doc, gạch đầu dòng chằng chịt. Mọi người chỉ tập trung vào vấn đề cần giải quyết mà thôi.
Và cũng vì tốc độ làm việc nhanh, ai ai cũng bận rộn, nên thực sự rất khó để bạn có thể kêu gọi mọi người vào cùng một căn phòng nghe bạn nói trong 30 phút (ở công ty M, mọi cuộc họp chỉ được kéo dài trong 30 phút, không hơn). Slide mình đẹp hay xấu thì người ta cũng sẽ ở trong đó 30 phút, nhưng nội dung mình trình bày mà không thấu đáo, không đầy đủ, không hữu ích, thì coi như mình mất đi cơ hội để đẩy nhanh tiến độ dự án lên. Cần thêm một buổi họp nữa để mình trình bày lại và hay hơn? Khó lắm bé ơi :) Ai cũng bận.
Nữa, vì ai cũng bận, nên chẳng mấy người chịu dành thời gian dừng lại để feedback cho mình thật cẩn thận mình sai ở đâu. Họ thấy công việc của mình không ổn, họ có thể dừng lại nói đôi chút, rồi họ lại làm tiếp công việc của họ. Thế thì càng cần phải cẩn trọng trong suy nghĩ.
IV.
Khi bạn là sinh viên mới ra trường và chưa có nhiều kiến thức, kinh nghiệm, việc trau chuốt cách trình bày cho thấy bạn có một thái độ nghiêm túc, và cái thái độ này là thứ giúp bạn mau chóng được ghi nhận và tin tưởng giao cho nhiều trọng trách hơn, và nhiều người cũng sẽ muốn chia sẻ dìu dắt bạn.
Tuy nhiên, khi đã có một vài năm trong nghề, cái sếp và đồng nghiệp kì vọng ở bạn không chỉ còn là sự nghiêm túc trong trình bày, mà là nghiêm túc trong suy nghĩ:
Bạn đã suy nghĩ thấu đáo tất cả các giải pháp để giải quyết một vấn đề chưa?
Bạn đã tính đến những rủi ro có thể xảy ra, và các biện pháp giảm thiểu nó hay chưa?
Bạn đã tính đến sự khả thi trong đề xuất của mình hay chưa (công ty có đủ nguồn lực thực hiện không, tại sao deadline lại là 2 tháng mà không phải là 1 tháng?)
...
Với công ty có tốc độ làm việc càng cao, chúng ta càng cần dành nhiều thời gian suy nghĩ thấu đáo. Công việc của chúng ta chỉ cần dừng lại ở mức hoàn thành là đủ, tức là làm ra được một cái báo cáo, cái slide, cái doc. Nhưng điều quan trọng là suy nghĩ của chúng ta phải (tiệm cận) sự hoàn hảo, hay nói đúng hơn là phải đủ bao quát và sâu sắc.
Là một người thích nghiên cứu và ứng dụng các phương pháp, công cụ quản lý công việc này nọ và luôn muốn cuộc sống của mình phải gọn gàng ngăn nắp, có thể nói việc nhảy số để tập trung vào suy nghĩ là một thay đổi lớn với mình. Nó rất khó vì bản thân việc giữ cho mọi thứ gọn gàng ngăn nắp đã là một nghệ thuật, và nó còn dễ tạo cho con người cảm giác về sự năng suất. Nhưng mà đấy, đi làm và có kinh nghiệm rồi mới thấy: làm đẹp nghĩ nông thì năng suất cũng bằng thừa.
Mấy sự tò mò
Dạo gần đây mình để ý thấy 2 xu hướng sử dụng mạng xã hội ở Việt Nam. Mình ở nước ngoài, nên không có nhiều cơ hội quan sát và hỏi han nhiều bạn trẻ VN được, nhưng mình rất tò mò muốn tìm hiểu thêm. Liệu bạn có thể giúp mình được không?
Mình thấy dạo này nhiều người bắt đầu dùng Threads. Có những người mình chả thấy làm gì trên Facebook hay Instagram, nhưng mà trên Threads thì comment ầm ầm. Nếu bạn là người đã chuyển sang dùng, và dùng Threads đều đặn, mình rất tò mò: “Điều gì khiến cho bạn đăng ký Threads? Và vì sao bạn lại active ở trên Threads hơn là FB/IG? Nếu được thay đổi một điều ở Threads để bạn tiếp tục dùng, hoặc dùng nhiều hơn, nó sẽ là gì?”
Ngày mình còn học cấp 2, cấp 3 là thời kì hoàng kim của Facebook. Nghĩ gì, đi đâu cũng đăng. Bây giờ mình cảm thấy các bạn cỡ 13-17 tuổi không còn “sùng” Facebook nhiều nữa. Minh rất tò mò: “Nếu bạn, hoặc em bạn, ở trong độ tuổi này, bạn đang sử dụng thường xuyên nhất những ứng dụng nào để kết nối và chia sẻ với nhau? Và vì sao?”
Cảm ơn bạn đã dành thời gian đọc thư. Đừng ngại chia sẻ lá thư này tới bạn bè nếu bạn thấy nó hữu ích ❤️
Như thường lệ, nếu có điều gì newsletter này làm bạn suy nghĩ, hoặc mình có thể làm tốt hơn, hãy reply và chia sẻ với mình, mình sẽ rất rất vui đó
(＊๑˘◡˘)
Chúc bạn một buổi tối vui vẻ và một tuần mới năng suất!
Thân,
Tuấn Mon
newsletter hay user survey trá hình đây :)) jk jk great sharing anh ơi. Em nghĩ cũng có thể là thị trường thiếu cái gì thì cái đó được đánh giá cao hơn nữa. Maybe standard về professionalism ở VN thấp hơn Sing nên khi USP của anh là chỉn chu thì anh stand out ở VN thôi chứ qua Sing thì không. Ở Sing you’d need a spiky point of view, not a beautiful one maybe :))
Gần đây chị tải Thread về rồi vì trên FB nó cứ hiện recommendation, và hiện toàn đúng cái c quan tâm hihi (thậm chí thấy nó recommend còn chuẩn hơn ad FB nhiều khi rất random). Trên thread thấy nó dễ nhìn giống twitter, đọc được nhiều quan điểm phong phú và trình bày ngắn gọn, lại không nhiều hình ảnh như insta (c hay dễ bị phân tán sự tập trung khi xem ảnh trên insta). Nhưng hiện dùng Thread thì c dùng ở mức độ đọc và hóng chứ chưa đăng gì hay comment gì.